100-lecie wybuchu I wojny światowej – jak do niej doszło?

28 czerwca 1914 r. w Sarajewie został zastrzelony arcyksiążę Franciszek Ferdynand, austriacki następca tronu. Zamachowcem był Bośniak, poddany austriacki, serbski nacjonalista należący do organizacji Czarna Ręka. Austro-Węgry, które podejrzewały rząd serbski o udział w zamachu, postanowiły wykorzystać zabójstwo jako pretekst do wyeliminowania Serbii z areny międzynarodowej.

23 lipca wystosowały wobec Serbii ultimatum. Zawierało ono warunki nie do zaakceptowania, prowadzące do ograniczenia suwerenności tego kraju. Na bezwzględne spełnienie wszystkich warunków Serbia otrzymała 48 godzin. Serbia zgodziła się na prawie wszystkie żądania, odrzucając jeden punkt ultimatum  – nie uznała żądania udziału przedstawicieli władz austriackich w śledztwie, które miało być prowadzone przez władze serbskie przeciwko współwinnym zamachu. Rząd austriacki uznał tę odpowiedź za niewystarczającą.

24 lipca 1914 r. rząd rosyjski ogłosił wolę obrony Serbii, w razie ataku Austro-Węgier. 28 lipca Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii i w tym momencie zaczęła działać „zasada domina”, wywołana skomplikowanym systemem sojuszy międzynarodowych. 29 lipca Rosja zarządziła częściową mobilizację, ale tylko przeciwko Austro-Węgrom i jako krok poparcia dla Serbii. Następnego dnia Rosja ogłosiła jednak powszechną mobilizację, skierowaną także przeciwko sprzymierzonym z Austrią Niemcom. Niemcy 31 lipca zagroziły wypowiedzeniem wojny w wypadku, gdyby Rosja nie odwołała mobilizacji. Gdy Rosja nie udzieliła odpowiedzi na to ultimatum, 1 sierpnia Niemcy wypowiedziały jej wojnę. 1 sierpnia mobilizację ogłosiła także związana sojuszem z Rosją Francja.

[komunikat prasowy]