O początkach I wojny światowej w czwartek w muzeum

W najbliższy czwartek, 26 czerwca, w Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni prof. dr hab. Antoni Cetnarowicz wygłosi prelekcję pt. „Bałkański zapalnik – Sarajewo 28 czerwca 1914 roku”. Będzie mieć ona miejsce w ramach XXXII. Edycji Czwartkowych Spotkań Muzealnych.

Sprawa genezy I wojny światowej stanowi dla historyków szeroki i wciąż dyskusyjny problem. Z jednym wszakże większość jest zgodna, a mianowicie, że zamach na następcę tronu Franciszka Ferdynanda dokonany w Sarajewie 28 czerwca 1914 roku był na pewno jedną z przyczyn, które doprowadziły do wybuchu wojny, jaka przekształciła mapę polityczną Europy i zapoczątkowała nową epokę w dziejach ludzkości. Bałkany znajdowały się od końca XVIII wieku w stanie ciągłego wrzenia i licznych wojen. Z jednej strony postępował kryzys wewnętrzny Imperium Ottomańskiego związany z rozkładem systemu feudalnego, powodujący osłabienie polityczne państwa, a z drugiej rosło zainteresowanie i ekspansja mocarstw na tym obszarze w ramach rozwiązania tzw. „kwestii wschodniej” oraz powstawały i rozwijały się ruchy narodowe i wyzwoleńcze ludów bałkańskich. Zamach sarajewski wynikł zdaniem badaczy ze splotu dwóch czynników: wewnętrznych stosunków bośniackich, krzywdzących dla chłopa bośniackiego serbskiego lub chorwackiego, a akceptowanych przez administrację austro-węgierską w okresie okupacji po roku 1878 i rozwoju ruchu narodowego serbskiego, później jugosłowiańskiego. Najważniejszym, z perspektywy genezy wybuchu I wojny światowej, wydaje się jednak reakcja na zamach austro-węgierskich sfer rządzących. Zarówno bowiem rząd, jak i koła wojskowe widziały w Serbii Piemont Słowian południowych, wroga zagrażającego istnieniu państwa. Ich celem było więc poskromienie i upokorzenie na drodze militarnej Serbii, co, ich zdaniem, mogło zapobiec rozpadowi wewnętrznemu monarchii – mówi Jan Flasza, dyrektor bocheńskiego muzeum.

Prof. dr hab. Antoni Cetnarowicz jest profesorem zwyczajnym w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownikiem Zakładu Historii Powszechnej Nowoczesnej. Jego zainteresowania badawcze to dzieje Europy Środkowej i Bałkanów w XIX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień narodowościowych w monarchii habsburskiej i związków Polaków ze Słowiańszczyzną południową. Autor monografii: Słoweński ruch narodowy i jego stosunek do spraw polskich (1848-1879), Kraków 1991; Tajna dyplomacja Adama J. Czartoryskiego na Bałkanach. Hôtel Lambert a kryzys serbski w latach 1840-1844, Kraków 1993; Odrodzenie narodowe w Dalmacji. Od „slavenstva” do nowoczesnej chorwackiej i serbskiej idei narodowej, Kraków 2001 (przetłumaczonej na języki: niemiecki i chorwacki); Odrodzenie narodowe w Istrii w latach 1860-1907, Kraków 2010 (przetłumaczonej na język chorwacki) oraz około 100 prac wydanych również w językach: niemieckim, chorwackim, słoweńskim, włoskim, angielskim. Prowadził wykłady w ramach tzw. „profesury gościnnej” na Uniwersytetach w Bazylei i Tübingen. Jest m.in. członkiem Commission Internationale des Etudes Historiques Slaves, Komisji Środkowoeuropejskiej Polskiej Akademii Umiejętności.

Początek spotkania o godz. 17.30 (sala portretowa muzeum, ul. Rynek 20). Wstęp wolny.

fot.: nadesłane przez Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni